Pałac Uruskich-Czetwertyńskich przy ul. Krakowskie Przedmieście 30 - siedziba Wydziału Geografii i Studiów Regionalnych UW
Pałac Uruskich-Czetwertyńskich przy ul. Krakowskie Przedmieście 30 – siedziba Wydziału Geografii i Studiów Regionalnych UW

 Siedzibę Wydziału Geografii i Studiów Regionalnych UW stanowi historyczny budynek, mający obecnie status zabytku – jest to Pałac Uruskich-Czetwertyńskich. Pałac jest jednym z pierwszych budynków, który wita osoby wchodzące przez Bramę Główną na teren Głównego Kampusu Uniwersyteckiego, mieszczącego się przy ul. Krakowskie Przedmieście 26/28. Z dwóch sal wykładowych, górujących nad Bramą Główną UW, można bezpośrednio obejrzeć jej architektoniczne detale.  Zachodnia fasada gmachu, wraz z Pałacem Potockich, tworzy pierzeję Krakowskiego Przedmieścia i wyraźnie zaznacza się w architekturze tej części królewskiego szlaku. 

Pałac w swej historii miał dwa oblicza – barokowe – już nieistniejące, i renesansowe, znane nam z czasów dzisiejszych. Pierwsze znamy z obrazu Bernarda Belotto (Canaletta) z 1778 r., znajdującego się w zbiorach Zamku Królewskiego, drugie jest nam współczesne, jednak i ono ulegało zmianom.

Obraz Bernardo Bellotto pt. "Kościół Świętego Krzyża" z 1778 roku, na którym jest uwidoczniony ówczesny pałac (wówczas należący do rodziny Poniatowskich)
Obraz Bernardo Bellotto pt. “Kościół Świętego Krzyża” z 1778 roku, na którym jest uwidoczniony ówczesny pałac (żródło: Kolekcja Zamku Królewskiego (https://tiny.pl/71dnx)

Pałac – w stylu barokowym – został wzniesiony w I połowie XVIII wieku dla Stanisława Poniatowskiego i zwany był Pałacem Poniatowskich. Pełnił on funkcję głównej siedziby miejskiej rodziny Poniatowskich. W tym miejscu  Stanisław August (syn Stanisława seniora)  dowiedział się w 1764 r., że został wybrany na króla Polski. W rękach rodziny Poniatowskich  pałac pozostał do 1775 r., gdy przeszedł w ręce rodziny Tyszkiewiczów. W roku 1820 zakupił go Stanisław Mokronowski, w  roku 1834 – Jakub Szymanowski, a w roku 1843 – Seweryn Uruski. Nowy właściciel podjął decyzję o wyburzeniu budynku i odbudowaniu go w renesansowym stylu (lata 1844-1847). W kolejnych latach gmach pałacu był rozbudowywany – najpierw przez Seweryna Uruskiego, a po jego śmierci w 1890 r. przez kolejnych właścicieli – rodzinę Czetwertyńskich. 

Pałac Uruskich-Czetweryńskich przed II wojną światową
Pałac Uruskich-Czetweryńskich przed II wojną światową (zdjęcie ze zbiorów NAC)

We wrześniu 1939 roku Pałac został uszkodzony w wyniku bombardowania, a w 1944 r. – podczas Powstania Warszawskiego – został spalony. Po II wojnie światowej gmach został przekazany Uniwrsytetowi Warszawskiemu. Odbudowa głównej części Pałacu została ukończona w roku 1951; w późniejszych latach dokończono odbudowę oficyn znajdujących się od strony wewnętrznego dziedzińca na Kampusie UW.  Podczas odbudowy wprowadzono zmiany architektoniczne – m.in. nie odtworzono bramy wjazdowej w północnej części gmachu od strony Krakowskiego Przedmieścia. 

Wejście do gmachu WGSR UW od strony dziedzińca wewnętrznego na Kampusie Głównym UW
Wejście do gmachu WGSR UW od strony dziedzińca wewnętrznego na Kampusie Głównym UW

W 2015 roku została ukończona szeroko zakrojona rewitalizacja Pałacu. Prace objęły m.in. osuszenie fundamentów budynku, wymianę pokrycia dachowego, wymianę wszystkich okien, odnowę elewacji zgodnie z jej historyczną kolorystyką oraz remont tarasów. Budynek został przystosowany dla potrzeb osób niepełnosprawnych. Renowacji poddano także wewnętrzny dziedziniec położony między południowym skrzydłem Pałacu a oficyną. Za efekty przeprowadzonych prac Uniwersytet Warszawski został wyróżniony w XX Edycja Ogólnopolskiego Konkursu “Modernizacja Roku 2015” w kategorii “Obiekty edukacyjne”.