PROGRAM WYKŁADÓW stacjonarnych W SEMESTRZE letnim 2024/2025 (MAJ-czerwiec 2025)

 22.05.2025, godz. 13.15-14.45,  Krajobraz kulturowy pogranicza. Jak geografowie badają zjawiska i procesy kulturowe? – dr Alina Awramiuk-Godun (brak wolnych miejsc dla grup)

Na historycznych obszarach pograniczy, gdzie ścierają się i przenikają wpływy różnych grup etnicznych, językowych i religijnych, kształtuje się specyficzny krajobraz kulturowy. Wyróżnia się on nie tylko obecnością
elementów i cech charakterystycznych dla sąsiednich grup, lecz także przenikaniem tradycji, idei i wartości. Przykładem takiego pogranicza w Polsce jest region Podlasia. Podczas wykładu zaprezentowane zostaną wyniki badań ukazujących wpływ zróżnicowania kulturowego (zwłaszcza religijnego) na krajobraz Podlasia, jak również rezultaty analiz przestrzennych, które umożliwiły uchwycenie zasięgu poszczególnych kultur.

29.05.2025, godz. 13.15-14.45,  Jak grom z jasnego nieba, czyli o nie/przewidywalnej pogodzie – dr Bożena Kicińska, prof. UW (brak wolnych miejsc dla grup)

Pogoda jest tłem naszych codziennych zajęć. Czasem jesteśmy nią zachwyceni i z łatwością realizujemy swoje plany, a czasem z jej powodu musimy te plany zmienić. Już samo to pozwala doceniać umiejętności synoptyków – któż z nas nie chciałby umieć prognozować pogodę? Odnosi się to zwłaszcza do sytuacji, które mogą stwarzać realne zagrożenie (jak wystąpienie burzy czy gołoledzi). Dobra wiadomość dla synoptyków amatorów jest taka, że nawet pogodę, która wydaje się zupełnie niespodziewana, można było przewidzieć czy chociaż wskazać możliwość jej wystąpienia. Wykład będzie (mam nadzieję) zachętą do zauważania i rozumienia wybranych procesów pogodowych oraz prognozowania ich skutków. 

12.06.2025, godz. 13.15-14.45 Wielka wędrówka: Jak transport dzikich zwierząt między ogrodami zoologicznymi wpływa na ochronę gatunków? – mgr Weronika Michalska (Są jeszcze wolne miejsca!)

PROGRAM WYKŁADÓW on-line W SEMESTRZE LETNIm 2024/2025 (MAJ-CZERWIEC 2025)

27.05.2025, godz. 9.00-10.30 Od tornad do huraganów: niebezpieczne zjawiska pogodowe związane z silnym wiatrem – dr Kamil Leziak (brak wolnych miejsc)

Wykład poświęcony będzie najmniejszym i największym groźnym zjawiskom pogodowym związanym z występowaniem silnego wiatru, czyli tornadom oraz huraganom. Uczestnicy dowiedzą się, jak powstają tornada i huragany, w jaki sposób je badamy, a także, czy można przewidzieć ich występowanie. Omówione zostaną podobieństwa i różnice między tymi zjawiskami. Poznamy odpowiedź na pytanie: czy tornada i huragany zagrażają Polsce i czy zmiany klimatu wpływają na częstość tych zjawisk? Wykład uzupełniony będzie bogatym materiałem zdjęciowym i filmowym przedstawiającym najgroźniejsze tornada oraz huragany na Ziemi.

3.06.2025, godz. 9.00-10.30, Znikający krajobraz na Mazowszu? (tytuł roboczy) – dr Ewa Malinowska (Są jeszcze wolne miejsca!)

Rozległe równiny pokryte mozaiką pól uprawnych, łąk i lasów, głowiaste wierzby wzdłuż gruntowych dróg i strumieni, przydrożne krzyże i kapliczki, domy, ukryte w cieniu drzew, okolone zmurszałymi płotami, otoczone zielenią i feerią barw kwietnych ogrodów… to stereotyp tradycyjnego, mazowieckiego krajobrazu. Kształtowany przez wieki przestrzenny układ wsi, przebieg dróg i miedz, układ pól, typ zabudowy, wszystko to stanowiło o tożsamości miejsca i było odbiciem społecznych więzi łączących mieszkańców, których życie toczyło się w pełnej harmonii z przyrodą, odmierzane rytmem pór roku, wylewów rzeki, siewu i zbiorów. Dziś krajobraz ten zmienia się, traci swoją tożsamość „ginie”, pod wpływem różnych form działalności antropogenicznej. Staje się coraz bardziej ujednolicony, pozbawiony indywidualności, zatracający to, co kiedyś czyniło go wyjątkowym.

PROGRAM WYKŁADÓW stacjonarnych W MIESIĄcach PAŹDZIERNIK-KWIECIEN 2024/2025 (Już odbytE WYKŁADY)

24 października, godz. 13.00-14.30 Geografia choroby. Nazwy schorzeń, miejsca zero, medyczne mapowanie – dr Adam Tyszkiewicz 

Na wykładzie będzie mowa o pochodzeniu wybranych nazw słynnych chorób, ale także wirusów i bakterii, wywodzą się one bowiem często z przestrzeni geograficznych. Są też i takie schorzenia, których historyczne nazwy uwarunkowane były uwarunkowaniami geopolitycznymi.  Przestawione zostaną słuchaczom także najbardziej znane historyczne “miejsca zero” chorób zakaźnych, czyli ogniska epidemiczne. Dodatkowo będzie mowa o tzw. mapowaniu chorób w przeszłości i dziś w przestrzeni miejskiej. Do zobaczenia na wykładzie, na którym Ebola, Zika, Grypa i Cholera będą głównymi bohaterami…!

7 listopada godz. 13.00-14.30, Kolumbia – kraina złota o różnych barwach i smakach – dr inż. arch. Tomasz Zaborowski 

Czy Medellin nadal jest najniebezpieczniejszym miastem świata jak za czasów Pablo Escobara? Jak żyje się w południowoamerykańskich dzielnicach biedy? Czy metrobus to metro czy autobus? Czy w pustyni i w puszczy można być tego samego dnia? Co to jest guanabana? Na te i inne geograficzne, społeczne i kulturowe pytania odpowiemy sobie na wykładzie o mitycznym El Dorado – krainie złota o różnych barwach i smakach. 

21 listopada, godz. 13.00-14.30, GIS w studiach miejskich – mgr Karolina Sitnik 

Miasta w dzisiejszych czasach to przestrzenie coraz bardziej skomplikowanych i dynamicznie zachodzących procesów. Włodarze, aby za nimi nadążać, coraz częściej decydują się prowadzić politykę opartą na faktach i potrzebują szczegółowych analiz procesów zachodzących w ich przestrzeni. Świetnych narzędzi do tego typu opracowań dostarczają Systemy Informacji Przestrzennej (GIS), których przykłady zastosowań zostaną omówione w trakcie spotkania. 

5 grudnia, godz. 13.00-14.30, Plany Warszawy Lindleyów – niezwykła historia powstania pierwszej szczegółowej mapy stolicy – dr inż. Karolina Wereszczyńska 

Na przełomie wieków XIX i XX opracowano i opublikowano pierwszy szczegółowy plan Warszawy. Jak do tego doszło? Kto za tym stał? I co właściwie opracowano? Na te i inne pytania odpowiemy podczas snucia historii o imponującej inwestycji Lindleyów – budowy wodociągów i kanalizacji w Warszawie. Na wykładzie poruszone zostaną zagadnienia kartograficzne, geodezyjne, historyczne i varsavianistyczne.

19 grudnia, godz. 13.00-14.30,  Czym jest miasto 15-minutowe? – mgr Maciej Misztal 

Podczas wykładu zostanie przedstawiona koncepcja miasta 15-minutowego – idea, która dotyka kwestii podejścia do organizacji przestrzeni miejskich i codziennego funkcjonowania ich mieszkańców. Omówione zostaną jej korzenie, założenia oraz przyczyny gwałtownego wzrostu popularności tej koncepcji na świecie. Zostaną także wyjaśnione najczęstsze nieporozumienia, mity oraz teorie spiskowe, które wokół niej narosły, a uczestnikom przybliżone zostaną przykłady jej realizacji w praktyce.

9.1.2025, godz. 13.00-14.30, Sztuka i geografia. O słynnych malowidłach i rzeźbach z mapami, globusami i alegoriami w tle – dr Adam Tyszkiewicz 

Jednym z najsłynniejszych obrazów Jana Vermeera jest słynne płótno „Geograf” z 1669 roku. Na malowidle widzimy zamyślonego badacza studiującego mapy i plany. Sama pracownia naukowca jest równie niezmiernie ciekawa, gdyż widzimy w niej historyczny globus i zawieszoną na ścianie mapę. Na wykładzie, łączącym elementy historii sztuki i geografii uczestnicy spotkania poznaną także inne malowidła nowożytne, w których narzędzia pracy geografa stanowią kluczowe element kompozycji. Zaprezentujemy też dzieła sztuki dedykowane symbolicznym przedstawieniom kontynentów.  Porozmawiamy także o alegorycznych przedstawieniach rzeźbiarskich bezpośrednio nawiązujących do geografii, których wiele można odnaleźć w przestrzeni publicznej.
23.1.2025, godz. 13.00-14.30, Czy źródła mogą powiedzieć nam o przekształceniu środowiska przyrodniczego? – dr Maksym Łaszewski  
Źródła to interesujący poznawczo i jednocześnie niedoceniany fenomen natury. Stanowią widoczny przejaw obiegu wody w przyrodzie, a cechy ich wód pozwalają na określenie warunków krążenia wody w warstwie wodonośnej oraz ocenę stanu środowiska i jego przemian zachodzących na skutek procesów naturalnych oraz antropogenicznych. W trakcie wykładu postaramy się bliżej poznać źródła i odpowiedzieć na pytanie postawione w jego tytule. Rozważania będą prowadzone w oparciu o wyniki badań krenologicznych, realizowanych w Zakładzie Hydrologii WGSR UW. 

20.2.2025, godz. 13.00-14.30 Powódź i susza – dwa oblicza tego samego problemu – dr Jarosław Suchożebrski 

Wrzesień 2024 r. – powódź w Polsce Południowo-Zachodniej i susza hydrologiczna w pozostałej części naszego kraju. Dlaczego te dwa przeciwstawne zjawiska występowały jednocześnie? Na wykładzie porozmawiamy o tym, czy taka sytuacja to ewenement, „naukowy terror”, czy może zapowiedź tego co czeka nas w przyszłości? A jeżeli tak, to czy i jak możemy sobie z tym poradzić?

6.03.2025, godz. 13.15-14.45, Zero-waste czy less-waste? O nowej roli producenta i konsumenta w walce z odpadami na przykładach z Chile, Anglii, Austrii i Polski – dr Małgorzata Pusz 

Wszyscy jesteśmy konsumentami i wszyscy jesteśmy na froncie walki z odpadami: mikroplastik jest już wszechobecny, także w naszym krwiobiegu. Ten wykład zabierze nas w podróż po Polsce, a także do Chile, Anglii i Austrii, aby móc poznać inspirujące metody walki z opadami – często odpadami tylko z nazwy. Rozpoczniemy od programów dotyczących tak zwanej rozszerzonej odpowiedzialności producenta za produkty wprowadzane do obrotu, a zakończymy na innowacjach cyrkularnych przedsiębiorstw społecznych, jednocześnie ukazując powiązania pomiędzy tymi koncepcjami. Dowiemy się jak my, jako konsumenci, możemy realnie kształtować naszą przyszłość – i to już teraz! 

20.03.2025, godz. 13.15-14.45 Chile, czyli szalona geografia – mgr Wojtek Doroszewicz 

Chile jest rozciągnięte na ponad 4000 km, czyli odległość przez całą Europę, jak Lizbony do Moskwy, co sprawia, że kraj ten jest światem podzielonym na najróżniejsze typy klimatu, od najsuchszej pustyni na północy, po najwilgotniejsze lasy i pokryte lodowcami południe. Od reszty kontynentu oddzielone Andami, najdłuższym pasmem górskim i najwyższym na świecie, po Himalajach. Jego wybrzeża oblewane przez chłodny prąd peruwiański należą do najrozleglejszych i najbardziej zróżnicowanych. To sprawia, że Chile, ze swoją różnorodną przyrodą i niesamowitymi krajobrazami w cieniu drzemiących wulkanów, jest biogeograficzną wyspą, gdzie znajdziemy jedne z najstarszych drzew i lasów świata i żyjące w ich cieniu najmniejsze zwierzęta, których nie spotkamy nigdzie indziej.
27.03.2025, godz. 13.15-14.45, Lodowce – znikający skarb – dr Jarosław Suchożebrski 
Hasłem tegorocznego dnia wody (obchodzonego 22 marca) jest „Ochrona lodowców”. Na spotkaniu porozmawiamy o roli lodowców i pokrywy śnieżnej, nie tylko jako zasobowi wody słodkiej, ale jako elementowi kształtującemu funkcjonowanie ekosystemów lądowych i  morskich nie tylko w regionach górskich i polarnych. Przyjrzymy się też prognozom zmian zlodzenia i potencjalnym konsekwencjom dla przyrody i człowieka.

10.04.2025, godz. 13.15-14.45, Czy ocieplenie klimatu jest katastrofalne? –  dr hab. Maciej Dąbski 

W mediach słyszymy często katastroficzne doniesienia o silnych huraganach, których nikt może nie przeżyć, o powodziach, o suszach niszczących rolnictwo, o coraz silniejszych falach ciepła, o pożarach. Organizowane są manifestacje informujące o tym, że jesteśmy ostatnim pokoleniem, że życie na naszej planecie wymiera. Nie jestem klimatycznym denialistą, ale proponuję Wam jednak nieco chłodniejsze spojrzenie na zmiany klimatu i na ich wpływ na środowisko w którym żyjemy. Nie jest tak źle jakby się mogło wydawać!dzi). Dobra wiadomość dla synoptyków amatorów jest taka, że nawet pogodę, która wydaje się zupełnie niespodziewana, można było przewidzieć czy chociaż wskazać możliwość jej wystąpienia. Wykład będzie (mam nadzieję) zachętą do zauważania i rozumienia wybranych procesów pogodowych oraz prognozowania ich skutków. 

24.04.2025, godz. 13.15-14.45, Nasze, wasze, czyje? O przestrzeni miejskiej Lwowa jako polsko-ukraińskiej arenie konfrontacji percepcji i narracji – mgr Jan Szczepański

 Wystąpienie zakłada ukazanie szerszego problemu występowania pozornie lub jednoznacznie sprzecznych narracji i interpretacji przestrzeni miejskiej na gruncie ogólnych rozważań o narodzie. Podczas wykładu poruszone zostaną wątki dotyczące odmiennych stanowisk percepcji współczesnej przestrzeni Lwowa, na przykładzie interpretacji Ukraińców i Polaków. Zarówno pierwsi, jak i drudzy ulokowali w przestrzeni tego galicyjskiego miasta własne symbole, które kultywowane, były istotnymi fundamentami narodotwórczymi. 

PROGRAM WYKŁADÓW on-line W MIESIĄcach LISTOPAD-MARZEC 2025/2026 (JUŻ odbyte WYkŁADY)

12 listopada, godz. 10.00-11.30, Czy maszyny potrafią myśleć? O zastosowaniu Sztucznej Inteligencji do opracowania map ogólnogeograficznych – dr hab. inż. Izabela Karsznia, mgr Albert Adolf, mgr Iga Ajdacka 

Opracowanie map to złożony proces decyzyjny, który tradycyjnie był wykonywany manualnie przez doświadczonych kartografów. Jednak w dobie niezwykle intensywnego rozwoju sztucznej inteligencji i poszerzania obszarów jej zastosowania, kwestią czasu staje się całkowita automatyzacja opracowania map. Wykorzystanie sztucznej inteligencji do redakcji map małoskalowych umożliwia znaczne usprawnienie tego procesu oraz generowanie map w różnych skalach, zgodnych z oczekiwaniami i potrzebami użytkowników. W ramach wykładu podzielimy się z uczestnikami wynikami najnowszych badań w zakresie automatyzacji i optymalizacji redakcji wybranych elementów baz danych przestrzennych na potrzeby opracowania map ogólnogeograficznych z wykorzystaniem sztucznej inteligencji oraz teorii grafów. Prezentowane badania prowadzone są na Wydziale Geografii i Studiów Regionalnych UW, dzięki wsparciu Narodowego Centrum Nauki w ramach projektu pt.” Optymalizacja redakcji osadnictwa oraz sieci dróg w skalach przeglądowych z wykorzystaniem sztucznej inteligencji oraz teorii grafów” (GeneralizationAI | Department of Geoinformatics, Cartography and Remote Sensing (uw.edu.pl)).

17 grudnia, godz. 9.00-10.30, Europa śladami znanych pisarzy i ich utworów czyli turystyka literacka w teorii i praktyce – dr Aleksandra Korpysz-Wiśniewska  

Literatura może nas zaprowadzić nie tylko do świata wyobraźni, ale także do rzeczywistych miejsc opisanych w utworach bądź związanych z życiem autorów. Podczas wykładu przedstawione zostaną różnorodne przykłady miejsc, które przyciągają turystów literackich. Na koniec rozważymy również, jak zwiedzanie “z książką w ręku” wpływa na doświadczenia turystów.

14.1.2025, godz. 11.00-12.30, Chmury jako źródło informacji o środowisku – dr hab. Elwira Żmudzka, prof. ucz. 

Chmury, będące widocznym przejawem zachodzących w atmosferze procesów są istotnym obiektem badań nie tylko dla meteorologów i klimatologów. Umiejętność rozpoznania chmur oraz możliwość obserwacji ich następstwa, układów, które tworzą pozwalają na wnioskowanie dotyczące ich genezy, a tym samym na określenie procesów pogodotwórczych. Pojawianie się unikatowych postaci chmur bądź zwiększona częstość niektórych z nich nad danym obszarem może także świadczyć o pewnych cechach podłoża atmosfery, a tym samym stanowić źródło informacji o środowisku przyrodniczym. Jakie cechy podłoża można odczytać w chmurach … zapraszam na wykład. 

26.2.2025, godz. 9.00-10.30, Turystyka edukacyjna w parkach narodowych USA – dr hab. Katarzyna Podhorodecka 
Celem wykładu jest ukazanie w jaki sposób rozwija się turystyka edukacyjna w parkach narodowych Stanów Zjednoczonych, wskazanie możliwości prezentacji treści geograficznych podczas wycieczek szkolnych w parkach narodowych USA. Podczas wykładu zostanie dokonana charakterystyka wybranych parków narodowych USA (m.in. Yellowstone NP, Everglades NP, Yosemite, Sequoia NP), a także opisana zostanie infrastruktura turystyczna na terenie wybranych parków.

11.03.2025, godz. 8.00-9.30, Odkrywanie „Perły Bałtyku”, czyli historia, architektura i walory przyrodnicze Rugii – dr Adam Tyszkiewicz 

Położona na północnym wybrzeżu Niemiec wyspa Rugia, mimo bliskości do granic naszego kraju, jest jednak bardzo mało znana Polakom. A szkoda, miejsce to bowiem oferuje ogromną liczbę atrakcji turystycznych, a także miejsc o charakterze zabytkowym. Odnaleźć można tam słynne kredowe klify, wspaniale lasy z bogatą fauną, a także niezwykle ciekawe rozwiązania urbanistyczne, jak choćby  klasycystyczne „Białe Miasto”, tj. Putbus założone na początku XIX wieku przez księcia Wilhelma Maltańskiego zu Putbus. Na wyspie bywał także w tym samym stuleciu słynny malarz Caspar David Frierdrich, który uwiecznił ją na licznych swoich romantycznych obrazach. Na wykładzie będzie mowa także o bramie prowadzącej na Rugię, tj. o dawnym portowym, hanzeatyckim mieście – Stralsund, który szczyci się doskonale zachowaną historyczną architekturą, dzięki czemu wpisany został na listę UNESCO na początku XXI wieku.

15.04.2025, godz. 9.00-10.30 Warszawa przyszłości i jej centrum – dr Mirosław Grochowski

Na wykładzie przedstawione zostaną kierunki przekształcania śródmieść we współczesnych miastach – ich uwarunkowania i skutki. Omówiona będzie także wizja centrum Warszawy w kontekście realizacji strategii rozwoju miasta. Szczególna uwaga zostanie zwrócona na rolę przestrzeni publicznych i konieczność dostosowywania się miasta do zmian klimatu. Przedstawiona zostanie zmieniająca się rola i znaczenie Wisły dla funkcjonowania całego miasta, dla Śródmieścia i terenów położonych nad jej brzegami. Omówione będzie zagadnienie „zszywania” brzegów Wisły i jakie to będzie miało skutki dla przestrzeni miasta i jego mieszkańców.

Terminarz spacerów W ROKU AKADEMICKIM 2024/2025

24.10.2024 – (brak miejsc)

31.10.2024 – (brak miejsc)

7.11.2024 – (brak miejsc)

14.11.2024 – (brak miejsc)

21.11.2024 – (brak miejsc)

5.12.2024 – (brak miejsc)

12.12.2024 – (brak miejsc)

19.12.2024 – (brak miejsc)

9.01.2025 – (brak miejsc)

16.01.2025 – (brak miejsc)

23.01.2025 – (brak miejsc)

20.02.2025 –  (brak miejsc)

6.03.2025 – (brak miejsc)

13.03.2025- (brak miejsc)

20.03.2025 – (brak miejsc)

27.03.2025 – (brak miejsc)

10.04.2025 – (brak miejsc)

24.04.2025 –  (brak miejsc)

15.05.2025 – (brak miejsc)

22.05.2025 – (brak miejsc)

5.06.2025 – (brak miejsc)

12.06.2025- (brak miejsc)